آمران به معروف اهل‌کتاب (قرآن)گروهی از اهل‌کتاب به گفته قرآن کریم امر کننده به معروف بودند. ۱ - امر به معروف کنندگان اهل کتاب... من اهل الکتـب امة قآئمة... • ... ویامرون بالمعروف... از اهل کتاب، جمعيّتى هستند كه (به حق و ایمان) قیام مى‌كنند .... به خدا و روز ديگر ايمان مى‌آورند امر به معروف و نهی از منکر مى‌كنند. ۲ - تفسیر آیهگویند هنگامى که عبد الله بن سلام که از دانشمندان یهود بود با جمع دیگرى از آنها اسلام آوردند یهودیان و مخصوصا بزرگان آنها از این حادثه بسیار ناراحت شدند، و در صدد برآمدند که آنها را متهم به شرارت سازند تا در انظار یهودیان ، پست جلوه کنند، و عمل آنها سرمشقى براى دیگران نشود، لذا علماى یهود این شعار را در میان آنها پخش کردند که تنها جمعى از اشرار ما به اسلام گرویدهاند! اگر آنها افراد درستى بودند آئین نیاکان خود را ترک نمى‌گفتن ملت یهود خیانت نمى‌کردند، آیات فوق نازل شد و از این دسته دفاع کرد. به دنبال مذمت‌های شدیدی که در آیات گذشته از قوم یهود به عمل آمد، قرآن در این آیه برای رعایت عدالت و احترام به حقوق افراد شایسته، و اعلام این حقیقت که همه آنها را نمی‌توان با یک چشم نگاه کرد می‌گوید: اهل کتاب همه یکسان نیستند، و در برابر افراد تبه کار، کسانی در میان آنها یافت می‌شوند که در اطاعت خداوند و قیام بر ایمان ثابت قدم‌اند و پیوسته در دل شب آیات خدا را تلاوت می‌کنند، و در برابر عظمت پروردگار به سجده می‌افتند، به خدا و روز رستاخیز ایمان دارند، و به وظیفه امر به معروف و نهی از منکر قیام می‌کنند، و در کارهای نیک بر یکدیگر سبقت می‌گیرند، و بالآخره آنها از افراد صالح و با ایمان هستند. و به این ترتیب قرآن از اینکه نژاد یهود را به کلی محکوم کند، و یا خون آنها را کثیف بشمرد، خودداری کرده، و تنها روی اعمال آنها انگشت می‌گذارد، و با تجلیل و احترام از افرادی که به اکثریت فاسد نپیوستند و در برابر ایمان و حق تسلیم شدند به نیکی یاد می‌کند، و این روش اسلام است که در هیچ مورد مبارزه او، رنگ نژادی و قبیله‌ای ندارد، و تنها بر محور عقائد و اعمال و رفتار افراد دور می‌زند. ضمنا از پاره‌ای از روایات استفاده می‌شود که ستایش شدگان در این آیات منحصر به عبدالله بن سلام و همراهان او از قوم یهود نبودند، بلکه چهل تن از مسیحیان نجران و ۳۲ تن از مردم مسیحی حبشه، و ۸ تن از مردم روم که تا آن روز اسلام را پذیرفته بودند، مشمول این آیه می‌باشند و تعبیر اهل کتاب که تعبیر وسیعی است نیز گواه بر این مطلب است. کلمه ((سواء)) مصدرى است که معناى وصف از آن اراده شده، مى‌خواهد بفرماید: اهل كتاب همه مثل هم، و مساوى در وصف و در حكم نيستند، براى اينكه بعضى از آنان امتى هستند قائم به عبادت، و آيات خدا را مى‌خوانند و چنين و چنانند، و بعضى ديگر اينطور نيستند. و از اينجا معلوم مى‌شود كه جمله: مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ ... در مقام تعليل است، و وجه عدم تساوى اهل كتاب را بيان مى‌كند. ۳ - پانویس
۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۵، ص۳۴۳، برگرفته از مقاله «آمران به معروف از اهل‌کتاب». |